اسید اسکوربیک که به نام ویتامین C نیز شناخته می شود، یک آنتی اکسیدان قوی است که در بسیاری از مواد غذایی مانند پرتقال، فلفل دلمه ای یافت می شود. این اسید در بسیاری از عملکردهای مهم بدن نقش حیاتی دارد. ویتامین C از دیرباز به عنوان یک ویتامین تقویت کننده سیستم ایمنی مورد توجه قرار گرفته است.
این ویتامین محلول در آب است و دارای فرمول شیمیایی C₆H₈O6 است. مرکبات و سبزیجات دارای بیشترین میزان اسید اسکوربیک هستند. انسان قادر به ساخت یا ذخیره این اسید در بدن خود نیست؛ بنابراین باید از طریق رژیم غذایی این ویتامین دریافت شود. این ترکیب شیمیایی از طریق مکانیسم های سم زدایی، به ساخت کلاژن در بافت های فیبری، بافت های همبند، استخوان ها، مویرگ ها و پوست کمک می کند.
اسید اسکوربیک ممکن است در برخی از سبزیجات سبز برگ، سیب زمینی و گوجه فرنگی و سایر مواد غذایی نیز یافت شود. از این ویتامین اغلب در درمان و پیشگیری از سرماخوردگی استفاده می شود. همچنین برای محافظت از پوست در برابر نور خورشید و محافظت پوست از آلاینده ها نیز مفید است. کسانی که از افسردگی یا بیماری آلزایمر رنج می برند، می توانند از فواید مصرف ویتامین C بهره مند شوند.
روش تهیه اسید اسکوربیک
در صنعت، اسید اسکوربیک از گلوکز با استفاده از فناوری مبتنی بر فرآیند رایشتاین ساخته می شود. گلوکز به طور کاتالیزوری به سوربیتول تبدیل می شود که متعاقبا توسط باکتری Acetobacter suboxydans در اولین فرآیند پنج مرحله ای به سوربوز اکسید می شود. این فرآیند آنزیمی تنها یکی از شش گروه هیدروکسی را اکسید می کند.
چهار گروه از گروه های هیدروکسیل باقیمانده هنگامی که محصول با استون در حضور کاتالیزور اسیدی درمان می شود به استال تبدیل می شوند. استال با واکنش با اکسیدان کاتالیزوری TEMPO گروه هیدروکسیل محافظت نشده به اسید کربوکسیلیک تبدیل می شود. از لحاظ تاریخی، پرمنگنات پتاسیم به عنوان یک محلول سفید کننده در فرآیند رایشتاین برای آماده سازی صنعتی این ویتامین استفاده می شود.
موارد استفاده از اسید اسکوربیک
این اسید ممکن است به روش های مختلفی در صنایع استفاده شود. معمولا در انواع غذاها یافت می شود و به عنوان مکمل مصرف می شود. این اسید یک ماده مغذی ضروری است که به بهبود بافت و سنتز آنزیمی انتقال دهنده های عصبی کمک می کند. برای عملکرد صحیح آنزیم های متعدد در بدن و همچنین سیستم ایمنی ضروری است. برخی از موارد استفاده از اسید اسکوربیک عبارتند از:
- اغلب در درمان بیماری اسکوربوت یا کمبود ویتامین C استفاده می شود.
- فیبرهای کلاژن در بافت های همبند، بافت های فیبری، دندان ها و استخوان ها توسط این ماده تشکیل می شوند.
- برای جلوگیری از انتقال HIV از مادران باردار به نوزادانشان استفاده می شود.
- همچنین برای درمان آکنه، جوش و عفونت لثه بسیار کاربرد دارد.
- برای درمان زخم معده ناشی از باکتری هلیکوباکتری پیلوری نیز مفید است.
- در صنایع غذایی به عنوان تقویت کننده و نگهدارنده استفاده می شود.
عوارض جانبی مصرف اسید اسکوربیک
اسید اسکوربیک یک ویتامین محلول در آب است و از آنجایی که مواد غذایی اضافی جذب نمی شوند و اضافی آن در خون به سرعت از طریق ادرار دفع می شود، سمیت حاد بسیار کمی برای انسان دارد. مصرف ویتامین C بیش از 2 تا 3 گرم در روز ممکن است باعث بروز سوهاضمه در فرد شود، به خصوص اگر با معده خالی مصرف شود. از سوی دیگر، مصرف این اسید به شکل آسکوربات سدیم یا آسکوربات کلسیم ممکن است به کاهش این اثر کمک کند.
تهوع، اسهال و گرفتگی شکم نیز به عنوان عوارض جانبی دوزهای بالای مصرف این اسید ثبت شده است. تاثیر اسمزی ویتامین C جذب نشده که از روده بزرگ، باعث این اثرات در بدن انسان می شود. دوز توصیه شده مصرف روزانه این ویتامین برای کودکان 15-65 میلی گرم است، در حالی که برای بزرگسالان بین 65-90 میلی گرم است.
قرص اسید اسکوربیک
اسید اسکوربیک به اشکال مختلفی توسط صنایع دارویی تولید می شود. گرانول ها، انواع قرص ها، کپسول ها، پودرها و غیره انواع مختلف این اسید هستند که می توانید به عنوان مکمل مصرف کنید. قرص رایج ترین شکل مورد استفاده این مکمل غذایی است. این دارو را به صورت خوراکی و جویدنی مصرف می شوند.
این ترکیب شیمیایی به محافظت از سلول های شما در برابر آسیب رادیکال های آزاد کمک می کند. رادیکال های آزاد زمانی تولید می شوند که بدن شما به طور طبیعی مواد غذایی را متابولیزه یا تجزیه می کند یا زمانی که در معرض سموم محیطی مانند دود تنباکو، آلاینده ها یا اشعه ایکس قرار می گیرید.
