آب اکسیژنه و وایتکس دو ماده پرکاربرد هستند که ترکیبات شیمیایی متفاوتی دارند. وایتکس نام تجاری محلول رقیق شده هیپوکلریت سدیم است. هیپوکلریت سدیم یک ترکیب یونی معدنی متشکل از یون های سدیم و هیپوکلریت است، در حالی که آب اکسیژنه یک ترکیب معدنی با فرمول شیمیایی H2O2 است. هیپوکلریت سدیم و آب اکسیژنه هر دو عامل اکسید کننده قوی هستند. در ادامه این مقاله با این دو ماده بیشتر آشنا خواهیم شد و تفاوت آنها را بیان خواهیم کرد.
آب اکسیژنه چیست؟
پراکسید هیدروژن نام علمی آب اکسیژنه است که یک مایع تقریبا بی رنگ است. این مولکول معمولاً در دمای اتاق در حالت مایع است. معمولاً به عنوان ضد عفونی کننده یا سفید کننده استفاده می شود و کاربردهای مهمی در پاکسازی و صنایع دارد. قبلاً به عنوان ضدعفونی کننده روی زخم ها استفاده می شد.
فرمول شیمیایی پراکسید هیدروژن همان طور که در بالا ذکر شد H2O2 است که نشان می دهد مولکول آن دارای دو اتم هیدروژن و دو اتم اکسیژن است. اتم های هیدروژن پیوندهای هیدروژنی تشکیل می دهند و ساختار منحصر به فردی را ایجاد می کنند. این مولکول بسیار ناپایدار است.
ساختار پراکسید هیدروژن غیر مسطح است، به این معنی که سه بعدی است و در یک شکل متقارن پیچ خورده رخ می دهد، به این معنی که دو مولکول اکسیژن در مرکز با دو مولکول هیدروژن در گوشه های مخالف پیوند دوگانه دارند.
آب اکسیژنه در آب به سرعت تجزیه می شود. هنگامی که با سایر ترکیبات واکنش می دهد و اکسید می شود، به سرعت در هوا تجزیه می شود. دارای نقطه جوش 150.2 درجه سانتیگراد و نقطه ذوب -0.43 درجه سانتیگراد با وزن مولکولی 4.0147 گرم بر مول است. استنشاق حتی مقادیر کمی بخار از پراکسید هیدروژن می تواند باعث تحریک ریه یا حتی آسیب دائمی شود، بنابراین این مولکول باید با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد. غیر خورنده است و به عنوان یک سرطان زا طبقه بندی نمی شود.
با توجه به فرمول آب اکسیژنه، تنها یک اکسیژن اضافی به یک مولکول آب متصل است که یک اتصال نسبتاً ناپایدار دارد. آب اکسیژنه به آب و یک اتم اکسیژن تجزیه می شود. اگر میکروب ها در دسترس باشند، اتم اکسیژن اغلب با سلول های باکتریایی، قارچی یا ویروسی واکنش نشان می دهد که آنها را از بین می برد. این به عنوان ضدعفونی اکسیداتیو شیمیایی شناخته می شود. این یک تجزیه گرمازا است، به این معنی که در این فرآیند گرما تولید می کند.
وایتکس چیست؟
وایتکس یک افزودنی برای لباسشویی است که به از بین بردن لکه ها از طریق یک واکنش شیمیایی کمک می کند. وایتکس تقریباً همیشه به شکل مایع است. ارزان و به آسانی در دسترس است. لباس ها و سطوح مختلف اطراف خانه را تمیز می کند. نقطه قوت وایتکس نیز نقطه ضعف آن است. در صورت عدم استفاده صحیح، وایتکس می تواند منجر به تغییر رنگ، محو شدن و حتی ایجاد سوراخ شود. لباس های رنگی یا طرح دار ممکن است برای همیشه آسیب ببینند.
وایتکس حاوی ماده فعال هیپوکلریت سدیم رقیق شده با آب است، که بسیار قدرتمند است. هیپوکلریت سدیم این نمک سدیم اسید هیپوکلرو است. این ترکیب دارای فرمول شیمیایی NaOCl است. جرم مولی آن 74.44 گرم بر مول است. به طور کلی، هیپوکلریت سدیم ناپایدار است. با این حال، شکل پنتا هیدرات آن پایدار است. علاوه بر این، فرم هیدراته آن دارای رنگ زرد مایل به سبز کم رنگ است و به صورت جامد ظاهر می شود. هیپوکلریت سدیم دارای بوی شیرین و کلر مانند است.
چند روش برای تهیه این ترکیب وجود دارد. می توان هیپوکلریت سدیم را از طریق واکنش بین نمک (NaCl) و ازن تهیه کرد. این یک روش ساده است اما برای اهداف تحقیقاتی مناسب است. برای کاربردهای صنعتی، وایتکساز طریق فرآیند هوکر تولید می شود. در این فرآیند گاز کلر از محلول رقیق هیدروکسید سدیم عبور داده می شود که هیپوکلریت سدیم و کلرید سدیم می دهد.
تفاوت بین آب اکسیژنه و وایتکس چیست؟
تفاوت اصلی بین آب اکسیژنه و وایتکس در این است که وایتکس می تواند گاز کلر را آزاد کند، در حالی که آب اکسیژنه نمی تواند گاز کلر را آزاد کند. علاوه بر این، هیپوکلریت سدیم اثر سفید کنندگی و پاک کنندگی قوی تری نشان می دهد و اثر اکسیداتیو آن نسبتاً بیشتر از پراکسید هیدروژن است. آب اکسیژنه به عنوان یک ضد عفونی کننده ملایم مفید است، در حالی که هیپوکلریت سدیم برای ضدعفونی کردن آب، سفید کردن کاغذ، نگهداری مواد غذایی، اقدامات پزشکی و غیره مفید بوده و مورد استفاده قرار می گیرد.
